Tarihi Yapısı
.jpg)
Mezitli'nin Tarihi Yapısı
Mezitli-Mersin anayolu üzerinde, Mezitli'nin güneydoğusunda, bugün Viranşehir denen yerde Soli antik kenti, MÖ. 7. yüzyılda Rodoslu koloniciler tarafından kurulmuş, kente güneş anlamına gelen Soli adı verilmiştir. Kent sırasıyla Klikyalılar, Persler, Yunanlılar, Romalılar, Bizanslılar ve Osmanlılar hakim olmuştur. Soli, antik çağlarda Kıbrıs adası ve Mısır’a yapılan ticaretle zenginleşmiş, kent Seleukhos Krallığının son yıllarında Klikya korsanlarının denetiminde kalmıştır. Roma yönetimi M.Ö. 64 yılında Pompeius'u görevlendirmiş, Soli’ye gelerek burayı da korsanlardan temizlemiştir.
Yürüttüğü büyük operasyonun zaferin adına, kenti yeniden imar ederek adını Pompeipolis olarak değiştirmiştir. Bizans döneminde, Hıristiyanlığın resmi din olarak kabul edilmesinin ardından Soli piskoposluk merkezi yapılmıştır. Kent 527 yılında meydana gelen büyük depremle tamamen yıkılmıştır. Kent yeniden inşa edilmeye çalışılmışsa da bu yüzyıldan itibaren yoğunlaşan Sasani ve Arap akınları nedeniyle yeniden eskisi gibi olmamış ve terk edilmiştir. Bu nedenle günümüze ulaşan kalıntıların bulunduğu yere Viranşehir denilmiştir. Pompeipolis kentinde liman, sütunlu cadde, tiyatro, Roma hamamı, kent duvarları, nekropol, su kemeri gibi yapılar bulunmaktaydı.
Mezitli adının nereden geldiği hakkında kesin bir kaynak yoktur. Ünlü gezgin Evliya Çelebi’nin yazılarına göre: Mezitli ismi: Seyyah Mezitoğlu isimli bir şahıs nedeniyle, buraya verilmiştir. Çünkü: Tarsus bölgesinden gelerek buraya yerleşen Mezid oğulları, tarihte bilinmektedirler. Ya da değiş tokuş ticareti ile yapılan açık arttırmaların (Mezatların) yapıldığı varsayımından yola çıkılarak “Mezat” kelimesinden gelmiş olabileceği tahmin edilmektedir. Mezitli yöresine ilk muhtarlık mührü ise 17’nci yüzyılda verilir.
Yani, buradaki yoğun yerleşim hakkında yazılı kaynaklar, 17’nci yüzyıldan söz etmektedirler. 18. yüz yılda bölge halkı parçalanarak topluluklar halinde farklı bölgelere gidip buralarda yurt tutarlar. On dokuzuncu yüz yılın başından itibaren ise bu soyun devamı olan Koca(eli) Bekirli Topluluğu, Eski Mezitli’yi ticari anlamda geliştirir. Koca Ören mevkisine kışlak kurup hayvancılığın yanı sıra yarı ticaret, nakliyecilik, kısmi ziraate başlarlar. İbrahim Paşa İsyanı ve ardından ziraat politikası nedeniyle, Koca (Deli) Bekirli’ler yeniden zayıflarlar. 1864’ten sonra ekip biçtikleri topraklar kendilerine dağıtılınca, Koca Ören’deki evlere, Eski Mezitli’ ye yaptıkları altı ahır, iki katlı taş binalara yerleşirler. Bir süre sonra köy dağıldığı için muhtarlığı lağvedilir. 19 yüz yılın başlarından itibaren, Mezitli, köy statüsüne alınır ve yeniden mühür verilir. Bu sırada Mezitli Köyü merkezi bugünkü Koca Ören Mevki’dir. 1864 sonra ise Eski Mezitli’ ye göçler başlar. Özellikle 19’uncu yüzyılın sonlarında, Mersin ilinin canlanmasıyla, bölge şekillenmeye ve gelişmeye başlar. Konya ovasından ve Ankara’dan gelen kervanlar, getirdikleri ürünleri, Mezitli’de, eski Mısır ve Kıbrıs adasından gelen gemilere satarlar ve ürünler değiş-tokuş edilir.
Mezitli’nin ilk yerleşim yeri Eski Mezitli’dir. 1960’lara kadar köy merkezi burası olmuştur. Atatürk’ün yöreye getirttiği “Narenciye fidanı” ekiminin başlamasıyla sahil kesiminde yoğunlaşmaya başlar. 1968 yılına gelindiğinde ise, Mezitli’nin kasaba statüsüne kavuştuğu görülür. Belediye kurulur ve günümüzde, Mersin ilinin önemli bir ticaret ve alışveriş merkezi haline gelir.
22.03.2008 tarih ve 26824 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 5747 sayılı Kanun ile “Mezitli İlçesi” adıyla Mersin İli’nin (4) Merkez ilçesinden biri olarak kurulmuş ve 01.07.2008 tarihinden itibaren faaliyete geçirilmiştir.
